Aydınlatma kalitesi parametreleri, gelişen standartlarla birlikte artık mimari ve tasarımda bir standart haline geldi. Başlangıçta insan odaklı aydınlatma (HCL), CCT’nin insanlar üzerindeki etkisini anlamak ve farklı iç mekan alanlarının amacına ve faaliyetlerine uygun “soğuk” veya “sıcak” aydınlatma armatürlerinin seçilmesi anlamına geliyordu. Melanopik oranı anlamak ve melanopik lüksü aydınlatma düzeni tasarımlarına bir faktör olarak dahil etmek, HCL aydınlatmanın bir sonraki seviyesidir.
Melanopik Lux, aydınlatma tasarımcıları tarafından iç aydınlatma düzeninin etkisini ölçmek için kullanılan bir ölçümdür. Işık akısı, bir ışık kaynağının yaydığı toplam ışık miktarının, ışığın tüm açısal aralığına entegre edilmiş bir ölçümüdür. Işık akısını, fotometrik bir ölçüm birimi olan lümen (lm) birimiyle ölçeriz. Bir yüzeye düşen ışık miktarına aydınlık denir ve metrekare başına lümen (lm/m2) cinsinden ölçülür, aynı zamanda lüks olarak da adlandırılır.
Melanopik Lux, insanların yaşadığı ve çalıştığı mekanlara yönelik aydınlatma tasarımında her zaman önemli bir husus olmuştur, ancak artık bilim, insanın ışığa verdiği sirkadiyen tepkiye ilişkin anlayışımızı artırmıştır. Işık, uyku ve uyanıklık döngülerini düzenlemeye yardımcı olan önemli bir hormon olan melatoninin salınımını etkiler. Dolayısıyla “melanopik lüks”, bir iç mekandaki aydınlatmanın orada yaşayan insanları nasıl etkileyeceğini daha doğru bir şekilde ölçen yeni bir ölçümdür.
Eşdeğer Melanopik Lux (EML)
WELL Bina Standardı, Eşdeğer Melanopik Lüks (EML) cinsinden sağlıklı ışığı tanımlar. EML formülü, aydınlatmanın insanlar üzerindeki biyolojik (melanopik) etkisini ölçmeye yönelik bir yöntem olarak görünür ışığa yönelik diğer hesaplamaların yanında yer alır. Formül, geleneksel lükste olduğu gibi koniler yerine retina ganglion hücrelerinin (ipRPG’ler) tepkisini vurgulamak için ağırlıklandırılmıştır.
Ek bir sirkadiyen döngü standardı, Rensselaer Politeknik Enstitüsü’nün Aydınlatma Etkinleştirilmiş Sistemler ve Uygulamalar (LESA) Merkezi’nin Sirkadiyen Standardını (CS) içerir. Yakın zamanda Underwriters Laboratories (UL) Rensselaer modelini benimsemeye karar verdi.
Dikey Lüks ve Yatay Melanopik lux
Daha önce endüstri standartları yalnızca yatay lüksü hesaba katıyordu. Yatay lüks, masaüstü veya zemin gibi düz bir yüzeyde parlayan görev aydınlatmasını ölçer. Yeni yaklaşım, aşağıdaki görüntüde dikey olarak parlayan ve gözbebeğine göz hizasında giren ışık olan dikey lüksü dikkate alıyor. bu da melanopik tepkimizi doğrudan etkiler. (Dikey lüks ve yatay lüks yaygın olarak kullanılan kısa terimlerdir. Teknik olarak dikey lüks, dikey fotopik aydınlatmayı (EV), yatay lüks ise yatay fotopik aydınlatmayı (EH) ifade eder.)
